Wijnjaar 2011: eigenaardige klimatologische sprongen

Het wijnjaar 2011 heeft eigenaardige klimatologische sprongen gemaakt. In de lente was het in Vacqueyras (en zowat in geheel centraal Europa) bijzonder warm, alsof de zomer met drie maanden vervroegd werd. In de maand mei werden temperaturen opgemeten van meer dan 30°. Dit impliceerde dat de bloei van de wijngaard plots veel vroeger en veel sneller tot stand kwam. De ‘floraison’ kwam 14 dagen vroeger tot stand in vergelijking met normale omstandigheden.

Dit deed ons aanvoelen dat de pluk uitzonderlijk vroeg zal moeten worden georganiseerd. De maand juni en de eerste weken van juli waren zeer goed met veel mistral en weinig regen. De wijnbouwers begonnen behoorlijk ongerust te worden vanwege de droogte en de zeer warme temperaturen en men sprak op de wijnfeesten van Vacqueyras dat de pluk van de syrah mogelijk mocht voorzien worden op 20 augustus (drie weken vroeger dan normaal). De tweede helft van juli is het weer beginnen omkeren en de eerste regens waren een zege voor de wijngaarden.

De maand juli eindigde in een kwakkelweer dat uiteindelijk ten goede kwam voor de rijping van de druiven. De wijngaard recupereerde wat in tijd en de drie weken voorsprong werd algauw 10 dagen voorsprong. Vanaf de tweede week augustus was het bijzonder warm, maar de nachten waren koel. Op deze manier gingen we een bijzonder interessante oogst tegemoet. In het weekend van 20 augustus werd Vacqueyras getroffen door een stevige regenbui. Op zich was dit niet erg, maar de temperaturen bleven zeer hoog. Deze omstandigheden zijn immers gevaarlijk voor schimmelvorming. In het weekend van 27 augustus is er een stevig onweer losgebarsten met opnieuw behoorlijk veel neerslag. De temperaturen bleven overdag schommelen rond de 35°. De mildou sloeg genadeloos toe. Onze jonge grenachewijngaard werd zwaar aangetast en de rijping van de druiven blokkeerde. Wij hebben vanuit onze biologische aanpak geopteerd geen bijkomende behandeling te doen. Het is duidelijk dat jonge grenache in 2011 het niet gemakkelijk zal hebben. Syrah en mourvèdre zagen er zeer mooi uit. De witte druiven daarentegen waren kwalitatief zwak en Jérémy heeft beslist nog niet over te gaan tot de pluk.

In afspraak met Jérémy waren we overeengekomen niet vroeger af te zakken naar Sarrians. Aanvankelijk had ik voorzien om op 26 augustus naar Sarrians af te zakken. Uiteindelijk zijn we op avond van 31 augustus in Vacqueyras toegekomen.

De ontnuchtering was groot.

Er was ingebroken in onze woning; de bliksem moet niet ver ons huis zijn ingevallen met rampzalige gevolgen voor onze elektrische apparaten en leidingen; de mildou op onze jonge wijngaard heeft een ravage veroorzaakt en de weervoorspellingen waren rampzalig.

1 & 2 september hadden we nodig om de schade van de inbraak op te nemen, het verzekeringsdossier op te starten, de nodige herstellingen te doen en bovenal onze communicatielijnen opnieuw leven in te blazen. De ‘gendarmerie’ kan ik pas contacteren op maandag 5september omdat de agente die de inbraakvaststelling heeft gedaan in verlof is tot dan. Niemand anders kon mij vroeger berichten over de opgemaakte PV. Ook ons zwembad is vanwege de ingevallen bliksem onbruikbaar en het electronisch dekzeil kan niet meer worden geopend. Ook de firma van het zwembad is tot 5 september met verlof. Vive la France.

Op 3 & 4 september barst het onweer los. Gigantisch veel water viel uit de lucht en overspoelde de wijngaarden van Vacqueyras. Op twee dagen viel er meer dan een halve meter water. De catastrofe is nu compleet. Het is nu onmogelijk om maandag te plukken. Sommige druiven beginnen nu te rotten, want er is negens een mistral te bespeuren en de temperaturen halen gemakkelijk de 29°. Ondertussen zitten wij binnen en kunnen niets doen, tenzij wat schrijven en lezen. De eerste vier dagen Sarrians zijn eerder een calvarie geworden. Millésime 2011 zal hoedanook een schim zijn van het uniek wijnjaar 2010.

6 september 2011

De hemel klaart op, zowel letterlijk als figuurlijk.

Eén roman en een halve meter regen verder, werd ik maandag wakker met een stralende zon en een opbeurend licht windje. Een gevoel van hoop overviel mij. Maandag werd dus een dag om de weekendschade op te meten. De schijnwerker kwam langs om alle inbraakschade tijdelijk te herstellen. De gendarmerie werd met mijn bezoek en mijn ei vereerd. En ’s avonds werden we onverwacht uitgenodigd bij Bob & Carolien voor een motiverend etentje. Enkel het zwembad kreeg geen oplossing.

De wijngaarden waren nog doordrongen met te veel water. Plukken in deze omstandigheden is waanzin. Gezien de weervoorspellingen voor deze week zeer gunstig zijn, is het belangrijk de zon zijn werk te laten doen. Het suikergehalte van de druiven is na de zondvloed van deze weekend met zowat 2% gedaald. De grenache is verre van rijp, syrah is een dubbeltje op zijn kant. Een ronde door de wijngaarden maakt duidelijk dat er zeer terroirgerichte beslissingen zullen moeten worden genomen. Donderdag zullen we waarschijnlijk starten met de pluk van de syrah. Jérémy heeft ondertussen de rosé gevinifieerd en tot mijn grote verbazing is die bijzonder geslaagd. Het wordt dus (zoals 2008) een jaar van de wijnbouwer. Met dit gegeven kan ik weer lachen.

Met verontwaardiging zie ik de meest merkwaardige dingen in de wijngaarden van Vacqueyras. Er zijn wijnbouwers die in paniek natte druiven aan het plukken zijn; er zijn er die aan het ontbladeren zijn; er zijn er zelfs die de wijngaarden aan het besproeien zijn met bouillon bordolaise. Merkwaardige toestanden, terwijl de natuur om rust schreeuwt.

Op dinsdag 6 september hebben onze zwaar aangetaste jonge wijngaard achter ons huis stevig aangepakt en uitgekuist. Een derde van de oogst hebben we weggeknipt, om de mooie niet aangetaste druiventrossen nog een kans te geven om nog maximaal te rijpen. Wij hopen dat deze wijngaard op natuurlijke wijze zich zal herstellen tegen het einde van de maand. Met spijt in het hart moet ik toezien hoe een derde van de oogst van mijn jonge grenache verloren is. Gelukkig zijn de oude grenache intact gebleven.

Wachten is nu de boodschap. Ondertussen hebben we werk gemaakt om een volle bus Vlaamse OKRA-bejaarden het hoofd zot te maken en hen te verrassen met een sublieme degustatie. Ze kwamen nogal moeilijk uit de bus, maar na de degustatie hadden ze plots geen wandelstokken meer nodig. Leuke mensen op het juiste moment. We hebben ook vandaag onze eerste witte Vacqueyras gebotteld. Ook deze klus zit erop en misschien wordt dit product wel de verrassing van het najaar in België. De moraal heeft weer een boost gekregen. Volgende week wordt zeer beslissend. Nu mag het echt niet meer regenen.

11 september

De voorbije week is schitterend geweest op het vlak van de klimatologische omstandigheden. We hebben beslist deze week geen noemenswaardige plukactiviteiten op te starten, tenzij de machinale pluk van enkele landwijnpercelen. We geven de kans om de natuur zijn werk te laten doen en de druiven verder optimaal te laten rijpen. De grenache heeft op sommige terroirs nog geen 13% gehaald.

Dit liet ons toe enkele dagen vakantie te nemen en een korte trip naar Italië te maken. We moesten trouwens zaterdag in Lucignano (in het hart van Toscanië) een trouwfeest meemaken van een goede vriend. We hebben er een kleine Chianti-route erbij genomen op zoek naar nieuwe ontdekkingen. Een verblindende tussenstop in San Gimignano bracht ons weer even in de middeleeuwen en een unieke oenoteca aldaar maakte onze Italiaanse wijnkennis wat groter en onze portefeuille wat lichter. Ik merkte ook dat in Toscanië de pluk nog niet echt begonnen was. Blijkbaar hebben ze ook een klimatologische kwakkelmaand achter de rug en zal de sangiovese wat later worden geplukt. De gelijkenis met de zuidelijke Rhône was opvallend.

Na een ontspannende driedaagse zijn we zondagmiddag terug afgezakt naar Sarrians. Marc & Marianne waren immers reeds toegekomen en Patrick komt morgen onze streek onveilig maken. Enige voorbereiding was dus noodzakelijk. Het eerste wat we dus deden, was Jérémy opzoeken voor de plukplanning en het overzicht van de rijpingsevoluties van de diverse percelen.

Een tweede ontnuchtering bracht ons even van ons stuk.

We zagen een zwaar gebroken Jérémy met een gezicht alsof hij in de ring heeft gestaan tegen Mohamed Ali. Opgezwollen gezicht met twee blauwe ogen, een oor met naadjes, een gebroken neus, drie gebroken ribben en overal kneuzingen. Hij kon zich amper bewegen. Hij bleek gisteren het ziekenhuis te hebben verlaten. Nadat we zijn verhaal sprakeloos hadden gehoord, was het duidelijk dat we gelukkig mochten zijn dat Jérémy nog leeft. Het rijgedrag van Jérémy is al lang een pijnpunt, maar wanneer dit samengaat met vermoeidheid en wat alcohol dan zijn de gevolgen niet te overzien. Op donderdagnacht (liever vrijdagmorgen) om 3uur (!?) is hij in volle vaart van de baan gegaan met zijn robuuste 4×4 op de weg van Beaumes-de-Venise naar Sarrians. De 4×4 werd in drie stukken terug gevonden. Jérémy heeft zijn vierde perte-totale op 5 jaar tijd ondermaal overleeft. En dit op het moment dat dit wijnjaar zich niet gemakkelijk aandient en dat de wijnbouwer andermaal het verschil zou kunnen maken. Als geslagen honden zijn Françoise en ikzelf naar huis gegaan. De drie mooie Toscaanse dagen zijn in enkele seconden weggeveegd. Wij zijn uiteraard tevreden dat Jérémy er nog is, maar het ‘waarom’ begint moeilijker en moeilijker rationeel ingevuld te geraken. Hoe ver kan iemand nog met zijn geluk spelen? Wie gaat nu de kelderactiviteiten gevat managen? Wat nu met de vinificatie? Ik zie de bui al komen.

Jérémy moet nu rusten en genezen van zijn blessures. Het weer zit goed mee en we kunnen rustig toeleven naar de pluk. Woensdag zullen we starten met de syrahdruiven van onze Cru en Clos ds Frères. De eerste grenachedruiven van de beste wijngaarden zullen einde deze week (ten vroegste), begin volgende week (waarschijnlijk) worden geplukt. We hebben dus nog enkele dagen om te bezinnen hoe wij de pluk en het vinificatieproces verder zullen moeten organiseren. Nu de natuur onze kant heeft gekozen, heeft Jérémy er anders over gedacht.

Met nieuwe kopzorgen ga ik een nieuwe week tegemoet. Hoe is het mogelijk?

17 september 2011

Hoewel de week psychologisch dramatisch begon en ik meer als gezinstherapeut heb gefunctioneerd dan als wijnboer, heb ik mij kunnen optrekken aan de prachtige klimatologische omstandigheden en de vrienden die zich hebben aangemeld voor de komende plukarbeid.

De situatie met Jérémy is wat genormaliseerd, maar er moet iets gebeuren in zijn hoofd. Ik heb talrijke gesprekken gevoerd, waardoor de familiale toestand van de Ondes weer enigszins in de goede richting verlopen. De moeder probeert positief te zijn, de vader helpt opnieuw in het wijnbedrijf en ondersteunt Jérémy met de machinale pluk, de naaste omgeving steekt een handje toe…enfin de omgeving rond Jérémy is erg ondersteunend en dat was noodzakelijk.

Ondertussen is de pluk volop losgebroken. Deze week was ook cruciaal voor zowel de wijnen van Ondines als voor Clos des Frères. De syrahs halen gemakkelijk de 14% en dreigen overrijp te worden. Dus de prioriteit voor het begin van deze week was het binnenhalen van de syrah. Woensdag werd het beste syrahperceel aangepakt waar ook een deel in Clos des Frères zal terechtkomen. We hadden een stevige plukploeg samengesteld: 7 Belgen (Françoise, Bob, Mark & Marianne, Fransesca, Patrick en ik), 2 Fransen en 8 Tunesiërs. We hebben die dag 5 ton druiven binnengehaald in de beste omstandigheden. De sanitaire toestand van de syrah was uitstekend. Dit was echt geruststellend. Met een goede pluk, mooi fruit, prachtig zonnig weer en een ambiancevolle middaglunch van Martine-du-Midi, kon zo’n plukdag moeilijk stuk. Donderdag 15 september werd er enkel machinaal gepluk tijdens de nacht (van woensdag op donderdag) voor de Côte du Rhônewijnen van Jérémy. Er was dus behoorlijk veel werk in de cave en heb dan ook een stevig handje toegestoken. Vrijdag 16 september werd bijna het volledig potentieel van Clos des Frères geplukt (op het terrein achter ons huis na). Grenache wordt de uitdaging van het millésime 2011. De plukploeg werd verrijkt met drie kersverse plukkers: Jef, Bart en Anna. Hen moest je niet meer uitleggen wat een bio-verantwoorde oogst betekende. We hebben die dag bijna 7 ton druiven geplukt. Druiven genoeg, maar de kwaliteit was niet homogeen. Een zeer strenge selectie op de wijngaard was noodzakelijk. Op sommige wijnranken hebben we soms de helft moeten laten vallen. Met pijn in het hard zie je zo een belangrijk deel van de opbrengst naar de haaien gaan. Alle grenachedruiven hadden een rijke suikergehalte, maar waren verre van fenologisch rijp. Vele trossen waren ronduit nog roze van kleur en kunnen gewoonweg niet in een cru worden opgenomen. De Belgische plukkers moest ik niets meer duidelijk maken dat dergelijke druiven niet geschikt waren voor het niveau van Clos des Frerès. De Tunesische seizoenplukkers kunnen deze kwalitatieve ethiek niet echt begrijpen (ze drinken immers geen wijn), wat ook lastig is om telkens hen op hun plichten te wijzen. In een moeilijke jaar als deze is een strenge selectie in de wijngaard niet alleen een noodzaak, maar ook een garantie om een degelijke ‘matière première’ perfect te kunnen verwerken in de cave.

We zijn blij dat het grootste deel van Clos des Frères binnen is, want het weekend zou het weer wel kunnen omslagen. Ik was vrijdag echt stikkapot. De rug was niet echt meer van de partij en plukken in meer dan 30 graden heeft een dehydraterend effect op uw gestel. Na een slopende plukdag heb ik nog nooit zo snel twee pinten soldaat gemaakt in het cafeetje in Vacqueyras. ’s Avonds hebben we met de volledige Belgische plukploeg ons vochtigheidgraad weer op peil gebracht met oa de verrassende wijnen van Château Montfaucon.

Zaterdag hebben we iedereen uitgezwaaid. De kampeerders Jef, Bart en Anna gingen hun eigen weg en zochten een middeleeuws kasteel op in Bourgogne. Voor de rest zat er nog een culinaire afsluiter in bij Pic te Valence.

Zaterdagavond is het weer inderdaad beginnen omslaan. Omstreeks 19u is het beginnen regenen. Na twee weken prachtig weer, is dit echt niet hetgeen waarop we zaten te wachten. We moeten immers nog 40% van de oogst binnenhalen, waaronder de Folie des Frères. Omstreeks 22u is de zachte regen gestopt en is de temperatuur gezakt tot 25 graden. Morgen voorspellen ze wat mistral, wat uiteindelijk een goede zaak is. Ik hoop dat deze regenbui de wankele kwaliteit van de grenache niet verder zal degraderen. Voor wat de druiven van Folie des Frères betreft heb ik weinig vrees, want die zagen er uitstekend uit. Voor de grenache op het plateau van Vacqueyras zou dit een regenbui te veel kunnen zijn. Laat de mistral maar vlug komen.

Wijnbouw blijft een stresserende boel. De natuur is en blijft de onvoorspelbare factor. Hoewel ik bij de familie Onde een tweede onvoorspelbare factor heb leren kennen. We gaan de derde week met hoge verwachtingen tegemoet.

18 september 2011

Zondag zijn we wakker geworden in het water. Om 3 uur ’s nachts is het opnieuw beginnen regenen. Behalve het geknal van de  jachtgeweren (het jachtseizoen is vorige zondag geopend) is er geen geluid van tractoren hoorbaar. Geritsel van de regen is de achtergrondmuziek in de natuur. De temperatuur is met meer dan 10 graden gezakt. De aangekondigde mistral is er niet. De regen is niet hevig, maar blijft sinds vannacht als een natte mottige bui hangen boven de wijngaarden. Ik schat dat er nu ongeveer een 10tal centimeter water uit de lucht is gevallen sinds gisteravond. Ik besef zeer goed dat dit niet goed is voor de verdere evolutie van de druiven. De koudere temperaturen zijn daarentegen wel gunstig voor de laatrijpe druiven, zoals de mouvèdre, waarbij een beter evenwicht kan komen in de tanninestructuur met het suikergehalte. Voor de grenache is dit te laat, omdat we trouwens zien dat er na de mildou zich een nieuwe bladvegetatie heeft ontwikkeld dat zijn energie opneemt via de druiven. De boodschap is duidelijk: plukken ondanks de matige kwaliteit. Ik heb Jérémy nog niet kunnen spreken, maar maandag wordt dit het eerste wat ik zal doen.

Vandaag is het echt een rustdag. Ik maak nu gebruik om te werken aan een ander project waarmee ik bezig ben en dat ik door de commotie van de voorbije weken wat links heb moeten laten liggen. Ik wil mijn partner in crime in dit project, Etienne, niet ontgoochelen wanneer ik hem binnenkort zal zien. Ik moet vaart maken en nu ik verneem dat na 460 dagen BHV eindelijk gesplits zal worden, moet ik nu 5 minuten (literaire) moed tonen om mijn werkstuk over de Rhönewijnen te finaliseren. Ik heb nog veertien dagen.

Mijn zweet breek opnieuw uit, en het is niet vanwege de zomerse temperaturen in Sarrians. Is het niet de pluk, dan is het mijn ‘boek’ of is hetgeen wat gebeurt in Solidariteit voor het Gezin dat mij rusteloos maakt. Ik zal nooit rust kennen. Gelukkig maar.

21 september 2011

Vive le Mistral! Maandag en vooral dinsdag heeft de mistral alle weekendvocht weggeblazen. De zon is opnieuw van de partij en het klimaat om de pluk te finaliseren is ideaal. We zijn er erin gevlogen als geen ander. Dinsdag werd Folie binnengehaald. De drie voorbije dagen waren enorm druk en in de cave is het zwoegen om alles rond te krijgen. We zijn nu reeds begonnen om sommige cuves te ‘decuveren’ om plaats te maken voor de nieuwe oogst. De cuve met de basis van de Clos is beginnen te vergisten. De vele suikers (14,82%) zijn in actie geschoten en geven lekkere aroma’s vrij. Wij gaan over tot twee ‘remontages’ per dag en één ‘delestage’ per dag omdat de kleur en de tannine-extractie nu vrij mager is. Ter gelijkertijd willen wij het aangename fruit koesteren. Ik ben nog niet overtuigd over de materie, maar het evolueert in de gunstige richting. Opvallend is het feit dat het fruit van Folie des Frères qua materie veel mooier binnenkwam (en dan ook volledig machinaal geplukt). Het is nog te vroeg om de kwalitatieve evolutie van Clos en Folie te vergelijken, maar het wordt een interessante oefening. Het is duidelijk dat het terroir van Folie (20 km verder gelegen) veel minder getroffen is geweest door de vele regens, de mildou en de hangende wakte dan op het plateau van de garigue van de cru Vacqueyras. We volgen dit nu nauwkeurig verder op in de kelder. Ook hier kan de wijnbouwer het verschil maken.

Begin deze week is de temperatuur (oa door de mistral) meer dan 10° gedaald. Pas op woensdag en bij het stilvallen van de mistral, is de temperatuur weeg gestegen tot 28°.

Françoise en ikzelf staan er nu zelf voor. Alle vrienden zijn weg. Ondertussen is dus 85% van alle druiven binnen. Onze jonge wijngaard achter ons huis blijft verweesd achter en zal waarschijnlijk als laatste worden geplukt. We proberen deze zwaar geteisterde  wijngaard nog wat ademruimte te geven. Gezien het mooie weer, nemen we geen risico’s. De pluk zal waarschijnlijk volgende maandag worden voorzien. Deze druiven zullen waarschijnlijk niet in de Clos des Frères terechtkomen.

Vrijdag 23 september wordt een belangrijke dag. Jérémy, Françoise en ikzelf gaan alles in gereedheid brengen voor de assemblage van de Clos des Frères 2010, die wij begin november zullen bottelen. Uiteraard wordt dit een super belangrijk moment, mede door het feit dat ik ervan overtuigd ben dat 2010 nog beter is dan 2009. De juiste assemblage zal doorslaggevend worden om de beste Clos ooit te kunnen maken. Deze Clos is trouwens een millenniumversie, gezien het onze 10^de productie wordt. Je mag gerust zijn dat we in Gent iets bijzonder zullen organiseren om deze wijn en de nieuwe witte Clos des Frères wereldkundig te maken. Daar is het team van Tour des Frères (de gebroeders Van Hende, Giedo Thierry en ikzelf) al geruime tijd mee bezig. Het wordt leuk.

Ondertussen maak ik mij meer en meer zenuwachtig bij het lezen van de verslagen van het directiecomité van Solidariteit voor het Gezin. Het blijft een moeilijke oefening om op twee terreinen actief te blijven, zeker wanneer er 1000km tussenzit. Met het besef dat mijn medewerkers schitterend werk verrichten, knaagt het aan mij om niet aanwezig te kunnen zijn bij belangrijke interne debatten. Op dit vlak is internet een gigantische uitvinding, maar het is misschien beter voor mijn gezondheid dat ik het één en ander bewust niet meer lees. Het moet ook nog een beetje vakantie blijven.

Vrijdag 23 september werd GEEN belangrijke dag. Het chaotisch timemanagement van Jérémy wordt stilaan legendarisch. Hij had vergeten dat hij naar een verjaardagsfeestje moest gaan bij vrienden, waardoor de assemblage van 2010 niet kon doorgaan. En daar stonden wij dan weer te blinken. Mijn ‘blinkgehalte’ groeit met de jaren samenwerking met Jérémy. Een groeiend blinkgehalte is echter een beproeving voor het menselijk zenuwstelsel. Het is goed dat ik in ‘vakantie’ ben (!?). Ik heb erop aangedrongen om de assemblage dan door te laten gaan op zaterdagavond 24 september, zo niet doen Françoise en ik het alleen. We zaten immers in tijdsnood, gezien we de nieuwe etiketten met de nieuwe gegevens nog voor eind september aan onze drukker moeten doorgeven. Daarenboven had ik begin volgende week een hoop verplichtingen ter voorbereiding van het themafeest van de Vlaamse Wijngilde in 2012, waarvoor Hugo en Rita Van Landeghem ons kwam vergezellen voor een paar dagen. Ze gingen bij ons arriveren op zondag 25 september 2011.

Zondag 25 september hebben we alles in het werk gesteld om Hugo en Rita goed te ontvangen. De komende dagen hadden we meetings gepland met het syndicaat van Châteauneuf-du-Pape en met de vertegenwoordigers van de wijnsyndicaten van Gigondas en Vacqueyras. Daartussenin heb ik Hugo proberen te ontdoen van zijn Bordeauxfavoritisme door hem bij enkele onverwachte wijnboeren binnen te loodsen ,die binnenkort in het boek ‘De eigenzinnige gids van de beste Rhônewijnbouwers’ zullen prijken. Drie boeiende dagen in zomerse temperaturen van 30° hebhen we samen doorgebacht. Het feest van de Vlaamse Wijngilde 2012 zal niet te versmaden zijn. Om nog maar te zwijgen over het boek…

Ik heb daardoor drie dagen niet meegewerkt in de Cave, waar de gebruikelijke choas heerst. Jérémy loopt er wat wazig bij en kan niet ten volle meewerken, vanwege de vier gebroken ribben. Je voelt aan dat hij de coördinatie in de cave niet volledig onder controle heeft en dat we onze oude caviste toch missen. Ik wil mij in de geheven omstandigheden niet te veel moeien en het bijkomend personeel voeren de instructies van Jérémy naar best vermogen uit. Er dient nog 2% geplukt te worden. De slechtste percelen (diegenen die het meest zijn aangetast door de mildou) hebben we voor het laatst gehouden. Ook het perceel achter ons huis behoort tot deze categorie. We wisten dat we deze vacqueyrasdruiven gingen déclasseren tot rhônewijn, maar we zien ze nu dat ze verder uitdrogen en geen betere fenologische rijping verkrijgen. We zijn aan het overwegen om misschien deze laatste percelen helemaal niet meer te plukken, gezien de beperkte meerwaarde en de overvolle cave. De beslissing valt op vrijdag 30 september 2011.

Op donderdag 29 september zijn Hugo en Rita richting Wilfried Lissens gegaan en wij beginnen onze schikkingen te treffen om terug naar België te keren. Alle schade van de inbraak en de blikseminslag zijn hersteld, alles is netjes opgekuist, op enkele details na is alles geregeld met de verzekeringen, we brengen alles in regel voor de komst van de bottelvrienden tijdens de eerste week van november, enfin de jaarlijks plukmaand loopt ten einde. Het gigantisch goed weer die we de afgelopen weken hier hebben gehad zal spoedig nostalgie worden.

De geboorte van de Clos des Frèr[es] 2010

Zaterdagavond 24/09/2011 ging dus de langverwachte en de zooooo belangrijke assemblage door ten huize van Jérémy. Ik had mij andermaal voorbereid op chaos om bij mezelf de kracht van zelfbeheersing te laten excelleren.  En inderdaad, niets stond klaar en bij overmaat van ramp had Jérémy de thuiswacht van zijn dochter Emma. Met een minzame nonchalance en een gemoedelijke glimlach weet Jérémy mij weer in te pakken en waren we na enkele seconden weer over wijn bezig. Uiteraard moesten we eerst een hoop vatstalen nemen en dat duurt een tijdje, gezien we een twaalftal vaten moesten testen. Samen met de basis van Clos des Frères wordt dan minutieus gemengd, geproefd, herproefd, gediscussieerd, herbegonnen, nieuwe assemblages gemaakt, opnieuw proeven, vergeleken, herproeven, etc…

Jérémy en ikzelf doken in de kelder om de stalen te nemen, terwijl Françoise als een volleerde kinderoppas Emma bezig hield. Zo zie je maar dat we in een andere biotoop, ook tot andere dingen in staat zijn. Het afnemen van de stalen is in normale omstandigheden een gemakkelijke klus, maar tijdens de vinificatie staat de cave vol met toestellen, vaten, buizen, mobiele cuves in inox, koelelementen, enz… En het moest dus weer  lukken dat cuve 7 (waarin de basis zit van Clos des Frères) quasi onbereikbaar was door twee mobiele cuves en één 500liter houten vat. Ik moest als behendig circusartiest de cuvetuit weten te vinden waar ik de wijn kon van aftappen. De meeste mensen weten dat ik niet gestudeerd heb voor circusartiest en de consequenties waren navenant. Al kruipend over het vat, uitrekkend met mijn ene hand naar de tuit en met mijn andere hand een fles vasthoudend, zweefde ik tijdelijk tussen wijn en cuve. Het vat begon te bewegen onder mijn bescheiden lichaamsgewicht. Ik verloren mijn wankel evenwicht en schoot met al mijn hebben en houwen tussen de cuve en het vat, met mijn gezicht partoes tegen de inox van cuve 6. Aan mijn gezicht was er niets ernstig te merken (het is trouwens zo al erg gesteld), maar aan mijn rechterbil prijkte een joekel van een schaafwonde, dat enkele dagen zo diep blauw kleurde dat de VLD er jaloers zou van zijn.  Ondertussen was Jérémy dieper in de kelder een hoop barriquestalen aan het nemen, niets vermoedend van mijn onhandigheid. Ik heb trouwens niets laten merken. Enkel ’s nachts kon ik amper op mijn rechter zijde slapen van de pijn. Uiteraard had Françoise, als echte verpleegster, een slappe lach van hier tot in Tokyo.

Eenmaal de stalen genomen, moesten wij een rustige plaats vinden om de assemblage-oefening te doen. Françoise had immers een hapje klaargemaakt om de zwaar aangetaste smaakpapillen te reactiveren. De voorkeur ging naar de living van Jérémy. In feite kan je de living van Jérémy geen echte living noemen. Het is een kruising tussen een stal en een kinderspeelpark voor baby’s. Vermits er zelfs geen tafel stond, zijn we dan maar achter de keukentafel gekropen, die veel te klein was en overvol stond met flessen, maatbekers en glazen. Ondertussen raasde Emma rond ons, alsof de toekomstige uitkomst van de assemblage 2010 haar exciteerde. Tussen al dat geweld begon mijn rechterbil serieus te pieken. Enfin, we hebben al in betere omstandigheden geproefd en geassembleerd. Na een kleine drie uur ‘werken’, zijn we tot een boeiende conclusie gekomen.

Het oogstjaar 2010 is in de Rhône een echt superjaar. Voor mij is het misschien het wijnjaar dat mij het meest heeft gecharmeerd zowel in de wijngaard als tijdens de vinificatie. Terwijl 2009 een prachtig grenache-jaar was, mag gerust gesteld worden dat 2010 een prachtig grenache-syrah-cinsault-jaar was. Alles wat we toen hebben binnengehaald was fijn, rijp en krokant. Dus was het belangrijk deze finesse in alle druivenvariëteiten te koesteren in de nieuwe assemblage. Goed wetende dat ik nogal freaky ben over de grenache en de rol van de syrah in Clos des Frères wil nuanceren, was de uitkomst van de assemblage toch even schrikken.

Uiteindelijk vonden Jérémy, Françoise en ikzelf de volgende samenstelling het fijnste en het meest aanleunend met de typiciteit van Clos des Frères:

62% grenache + 32% syrah + 6% cinsault
(waarvan 13%  grenache uit barrique van 500l van één wijn en 15% syrah uit barrique van 225l van 3 en 4 wijnen).

Clos des Frères 2010 is geboren. Het wordt iets speciaals. Ik vind deze assemblage zeer uitdagend en uiterst elegant. Misschien wel de fijnste Clos ooit. Het mag wel iets bijzonders zijn, want deze editie is onze TIENDE oogst. Samen met de eerste unieke witte Clos des Frères die we eerder hebben geassembleerd en gebotteld, zal het gamma Clos des Frères 2010 de gemoederen van de geoefende wijnliefhebber wel enigszins verheffen. We zullen er alles aan doen om dit te stimuleren.

Gehavend maar zeer goed geluimd zijn we diep in de nacht huiswaarts gekeerd. De nacht was onverwacht creatief.

Conclusie over het wijnjaar 2011:

1. Grenache is verre van homogeen en sommige ranken hebben op een onverklaarbare wijze geen rijpe druiven geproduceerd. Eigenaardig genoeg zijn er op andere plaatsen wel mooie grenachedruiven geplukt. Dit blijkt een probleem te zijn voor Châteauneuf-du-Pape, Vacqueyras en een stukje Gigondas. Vanaf de vlakte van Plan de Dieu en verder blijkt de grenache goed tot zeer goed te gedijen. Het wakke microklimaat heeft dus zijn sporen nagelaten.
2. De mildou van de laatste week augustus heeft iedereen parten gespeeld. Ook de biodynamische wijnbouwers hebben het zwaar te verduren gehad, wat ze ook durven te beweren.
3. De syrah en de cinsault waren mooi. De mourvèdre was de beste druif dit jaar. We gaan mogelijks een experiment doen met een afzonderlijke cuve mouvèdre.
4. De pluk is schitterend verlopen en mooi verspreid. Geen regen en uitzonderlijke warme temperaturen, staan in schril contrast met de kwakelzomer hier in Vacqueyras (vooral juli en de eerste 14dagen van augustus)
5. Het terroir van Folie des Frères heeft het in 2011 uitstekend gedaan en de grenache aldaar was in een veel betere sanitaire toestand dan deze in Vacqueyras. We gaan naar een mooie Folie 2011
6. Voor de Vacqueyras zal het nu erop aankomen om via de juiste remontages en délèstages de wijn kracht en kleur bij te geven. Cruciaal wordt de assemblage met de syrah.

Conclusie over de assemblage Clos des Frères 2010:

1. In wit: superwijn met veel diepte en structuur door de aparte assemblage van grenache blanc, clairette, bouboulenc, roussanne en viognier (barrique). Een combinatie van tropisch wit fruit en zomerse fraicheur. Ben benieuwd wat dit na enkele maanden rust zal geven.
2. In rood: een stijlvolle wijn waar de syrah voor de pittigheid en kracht zal zorgen, maar de subtiele zuren hem onverwacht elegant zal maken. Hij zal vrij complex en nerveus overkomen op jonge leeftijd, waarvan ik denk dat hij op termijn de meest fijne Clos des Frères tot op heden zal worden.